Niet alleen overdag kan je last hebben van een snelle ademhaling maar ook tijdens de slaap. Vaak komt dit doordat er overdag te veel last van spanning en stress is geweest maar het kan ook andere oorzaken hebben. In dit artikel vind je meer informatie over hyperventilatie in slaap en kun je zien wat de gemiddelde normale ademsfrequentie is.
Ademhaling tijdens slaap
Tijdens de slaap verandert de ademhaling maar ook de verschillende slaapfases hebben ook invloed hierop. Het lichaam raakt ontspannen en ook de stofwisseling wordt langzamer. Hierdoor ga je ook langzamer ademen en ook de hartslag en bloeddruk worden lager.
In een slaapcyclus zitten 4 slaapfases die ook invloed hebben op de ademhaling. De non-REM slaapfases zijn constant en zorgen voor een daling van hartslag en ademhaling. Maar tijdens de REM slaap wat de laatste fase is, kan de ademhalingsfrequentie gemiddeld nog iets lager zijn alleen is deze wel onregelmatiger geworden. De hersenen worden dan actiever en worden informatie en ervaring verwerkt.
Er zijn verschillende aanleidingen waardoor er een lage of juist snelle ademhaling tijdens slaap kan plaatsvinden. Hyperventilatie in slaap kan voorkomen bij mensen die hier chronisch last van hebben maar het is ook mogelijk dat dit voor de eerste keer ervaart word.
Wat veroorzaakt een snelle ademhaling of hyperventilatie?
Als er sprake is van een te snelle ademhaling dan betekent dit dat iemand hyperventileert. Dit kan ook tijdens de slaap voorkomen en niet alleen overdag. Als het ’s nachts in slaap gebeurt dan kan dit ernstig lijken door de snelle of diepe ademhalingen. Hoewel het in de meeste gevallen ongevaarlijk is dan is het wel goed om te weten wat deze hyperventilatie in slaap veroorzaakt. Oorzaken zijn onder andere:
- Angst en spanning
- Astma
- Paniekaanvallen
- Stress
Wanneer er last is van hyperventilatie overdag dan wordt dit in de meeste gevallen veroorzaakt door spanning, angst of stress. Hierdoor kan je sneller en dieper gaan ademhalen waardoor er klachten kunnen ontstaan. Ook kan een chronische aanleg hier een rol spelen.
’s Nachts kan er ook een hyperventilatie in slaap ontstaan doordat er overdag teveel spanning en stress is geweest. Normaal gesproken gaat het lichaam langzamer ademhalen en ontspannen tijdens de slaap maar als het lichaam veel spanning, angst of stress overdag heeft ervaren kan dit het nog verwerken.
Hierdoor kan er hyperventilatie in slaap ontstaan en het kan zijn dat je dit al overdag kan aanvoelen omdat het lichaam al gespannen was. De symptomen zijn hetzelfde in slaap als overdag en er kunnen paniekaanvallen, rillingen, duizeligheid, zweten of hartkloppingen aanwezig zijn.
Normale ademhalingsfrequentie in slaap
Om te weten of iemand last heeft van een snelle ademhaling kan je dit vergelijken met de normale ademhalingsfrequentie in slaap. Dit is verschillend per persoon maar ook de leeftijd speelt een rol. Het beste is om het zelf een keer te laten meten bij jezelf maar dit zal iemand anders moeten doen. Als je zelf gaat meten dan kan je (on)bewust invloed uitoefenen op de ademhaling zodat het nog geen betrouwbaar resultaat heeft.
Kinderen hebben een snellere ademhalingsfrequentie tijdens de slaap dan volwassenen. Dit verandert naar mate kinderen ouder worden neemt de ademhalingsfrequentie af tot ze volwassene zijn. Bij ouderen is er ook weer een wijziging in de frequentie te zien tijdens rust en slaap, daar neemt het juist weer iets toe. Het is dus afhankelijk van de leeftijd wat een normale ademhalingsfrequentie in slaap is.
Kinderen
Een normale ademhalingsfrequentie tijdens de slaap is voor kinderen een stuk sneller dan volwassenen. Waar pasgeboren baby’s tot hun eerste levensjaar wel gemiddeld 30 tot 60 ademhalingen per minuut hebben, neemt dit af als ze ouder worden.
- 0 tot 12 maanden: 30 tot 60 ademhalingen per minuut
- 1 tot 2 jaar: 24 tot 40 ademhalingen per minuut
- 3 tot 5 jaar: 22 tot 34 ademhalingen per minuut
- 6 tot 12 jaar: 18 tot 30 ademhalingen per minuut
- 13 tot 17 jaar: 12 tot 20 ademhalingen per minuut
Ademhalingsfrequentie volwassenen
Voor volwassenen varieert de ademhalingsfrequentie in slaap tussen de 12 tot 20 keer per minuut. Gemiddeld gezien was het tussen de 15-16 ademhalingen per minuut.
Er zit best een groot verschil tussen deze getallen dus het is lastig te zeggen wat ‘normaal’ is. Voor iemand met een ademhalingsfrequentie van 12 keer is bijvoorbeeld 20 keer een snelle ademhaling tijdens slaap. Heeft iemand altijd een frequentie van 18 of 19 dan is 20 keer geen groot verschil en is de verhoging niet snel te waarnemen.
Door regelmatig te meten weet je wat de normale ademhaling is van een persoon. Als je dit weet kan je plotselinge veranderingen beter opmerken.
Volwassenen boven de 60 jaar
Wanneer we ouder worden verandert de ademhalingsfrequentie weer en varieert het meer. Zo is een ademhalingsfrequentie bij 65 tot 80 jarigen normaal tussen de 12 tot 28 ademhalingen per minuut. En bij ouderen boven 80 jaar kan het verschil nog groter worden met een frequentie van 10 tot 30 keer per minuut.
Hier kunnen per persoon grote verschillen in zitten. Wat normaal voor iemand is, kan je het beste weten door regelmatig te meten. Zeker bij ouderen zijn de verschillen groot. Als je normaal 10 keer minuut ademt is bijvoorbeeld een ademhaling van 22 keer per minuut meer dan het dubbele. Door deze snelle ademhaling tijdens slaap lijkt het op hyperventilatie, terwijl dat voor iemand anders normaal zou zijn.
Hoe meet je de ademhalingsfrequentie?
Het is lastig om een nauwkeurige telling te krijgen zonder het gebruik van speciale apparaten die gebruikt worden in de medisch wereld. Maar het is wel mogelijk om eenvoudig de ademhalingen te tellen van iemand door op het rijzen en dalen van de borst te letten. Belangrijk is wel dat dit in een rustfase is zodat de ademhalingsfrequentie nauwkeurig is.
Tijdens het slapen ligt iemand al een tijd stil dus is deze al in een rusttoestand maar mocht dit nog niet zo zijn is het beste om minimaal even 10 minuten te ontspannen en stil zitten. Door bewegingen kan de ademhaling verhogen en geeft het een onduidelijk beeld.
Gebruik dan een timer of stopwatch om precies een minuut te timen en tel hoe vaak de borstkas op en neer gaat. Zo weet je op een eenvoudige manier wat de ademhalingsfrequentie is. Om te vergelijken of er sprake is van een normale of snelle ademhaling tijdens slaap moet je vooraf wel weten hoe vaak het persoon normaal ademt per minuut. Als er in rusttoestand vier ademhalingen per minuut verschil is met normaal dan kan dit bij sommige mensen al een indicatie zijn op problemen of medische klachten.
Hoe hyperventilatie in slaap voorkomen?
Het is belangrijk om eerst de oorzaak te weten waardoor je een lage of snelle ademhaling in slaap hebt. Zo kan je handelingen doen om ervoor te zorgen dat er minder last is van een andere ademhalingsfrequentie. Zo kan je verschillende dingen doen om de ademhaling te verbeteren maar het resultaat hangt af van wat de oorzaak is.
Ademhalingsoefeningen
Als je ’s nachts wakker wordt tijdens het slapen en er is last van een snelle ademhaling dan kan het ook goed zijn om ademhalingsoefeningen te doen om weer een betere controle te krijgen. Als er sprake is van een acute aanval, dan kan ademen in een plastic zakje ook de klachten helpen te verminderen. Het lichaam heeft een tekort aan koolzuurgas wat je uitademt en door in het zakje te blazen doe je dit automatisch ook weer inademen.
Een rustige ademhaling met uw buik kan zorgen dat de hyperventilatie verdwijnt. Een paar tellen langzaam inademen waarbij ook de buik uitzet om daarna zo langzaam mogelijk uit te ademen. Zo kan je een betere controle over de ademhaling.
Vermindering van stress en spanning
Dit is misschien makkelijker gezegd dan gedaan maar probeer stress, angst en spanning te verminderen. Vaak is dit de oorzaak voor hyperventileren tijdens slaap en is het belangrijk om het lichaam beter te laten ontspannen. Dit kan je ook doen door bijvoorbeeld yoga of andere ontspanningsoefeningen te doen voordat je gaat slapen. Maar het kan ook beter zijn om hulp in te schakelen mocht er last zijn van constante stress en spanning.
Contact opnemen met huisarts
Is het lastig om de aanleiding te achterhalen wat hyperventileren tijdens slaap veroorzaakt? Of komt het regelmatig voor, of denk je dat er iets ergers aan de hand is, dan kan het altijd goed zijn om contact op te nemen met de huisarts. Deze kan dan onderzoeken wat de klachten zijn en wat invloed heeft op de ademhalingsfrequentie.
Slaaphouding veranderen
Als er sprake is van een verandering in de slaaphouding door slaapapneu of maagzuur dan kan op de zij liggen ook al veel helpen. De ademhalingsfrequentie kan verbeteren omdat dit de capaciteit van de longen verhoogt. En op de linkerzij slapen is ook bevorderlijk om symptomen zoals last van maagzuur in keel tijdens slaap te verminderen. Het beddenhoofd iets verhogen kan ook al veel schelen in beide gevallen waardoor je beter kan ademen en minder last hebt van symptomen.
Wat veroorzaakt een lage ademhalingsfrequentie?
Naast een snelle ademhaling tijdens de slaap is het ook mogelijk dat er sprake is van een lage ademhalingsfrequentie. Dit kan komen door een slaapstoornis zoals slaapapneu maar er kunnen ook andere redenen de oorzaak zijn die niets met een slaapstoornis te maken hebben.
- Allergische reactie
- Astma
- Gebruik van verdovende middelen zoals alcohol of drugs.
- Hart- of longaandoeningen
- Maagzuur / reflux
Wat doen bij verandering in ademhaling?
In de meeste gevallen is een snelle ademhaling in slaap niet gevaarlijk. De oorzaak is vaak door angst, spanning of stress dat de ademhaling verhoogd. Maar het kan ook zijn dat er iets ernstiger aan de hand is, zeker wanneer er nog andere symptomen optreden zoals:
- Lichaam wordt slap of krijgt een blauwe of grijze kleur.
- Koorts
- Krijgt een aanval en de symptomen nemen toe.
- Pijn in de borst of trekkend gevoel.
- Verliezen van bewustzijn of erg slaperig.
- Zware of moeilijk ademhaling.
Het is beter dan om contact op te nemen voor medische hulp, zeker als de oorzaak niet door angst of spanning wordt veroorzaakt. Heb je alleen last van een lage of snelle ademhaling of komt dit regelmatig voor, neem dan contact op met de arts zodat deze kan onderzoeken wat de oorzaak kan zijn.
Om onze artikelen te onderbouwen gebruiken wij wetenschappelijke studies of andere kwalitatieve bronnen. Hiermee maken wij ons artikel zo goed en compleet mogelijk waardoor je altijd goede informatie leest.
Bronnen:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537306/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21411136/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24329828/
